Monumentenstatus!

uitbreidingskaart
universiteit utrecht zette de schitterende uitbreidingskaart uit 1920 online

Het is zover! Ook dankzij de inspanningen van architectuurhistorica Bettina van Santen heeft het Utrechtse college groen licht gegeven voor de monumentenstatus voor ons park. Hierdoor is de zekerheid vergroot dat ook toekomstige generaties van het park kunnen genieten.

Het bericht op RTUtrecht.nl:

UTRECHT – Op verzoek van Stichting Park Oog in Al wordt het park in de gelijknamige Utrechtse wijk een gemeentelijk monument. Dat heeft het college van B en W besloten.

“Het Park Oog in Al is van algemeen cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een stadspark in landschapsstijl daterende uit de eerste helft van de twintigste eeuw, met bijbehorende karakteristieke aanleg en (boom)beplanting”, schrijft het stadsbestuur aan de gemeenteraad. Het park werd in de jaren ’30 aangelegd als onderdeel van de wijk Oog in Al.

In het park staan het landhuis Oog in Al en de bijbehorende theekoepel die al zijn beschermd als rijksmonument. Ook staan er een voormalige koetsierswoning en een bunker uit de Tweede Wereldoorlog. De bunker is al gemeentelijk monument.

Door het hele park aan te wijzen als monument, blijft de context van de gebouwen behouden, aldus de gemeente. Er wordt nog een besluit genomen over de status van de koetsierswoning, die in particulieren handen is. Dat is nu geen monument.

Het park blijft openbaar toegankelijk. Voor het gebruik en onderhoud wordt nog een beheerplan opgesteld.

Analyse historische beplanting park klaar

analysekaart 1921
Analysekaart 1921

Het Wageningse bureau SB4 heeft in opdracht van de gemeente Utrecht een historische analyse van de beplanting in het park gemaakt. Het rapport is hier te downloaden.

Er wordt beschreven hoe de indeling van het “wandelpark” aan moest sluiten op het stratenplan van de wijk. welke manieren er werden ingezet om het ruimtelijk effect te versterken, en hoe er omgegaan met zichtlijnen en hoogtevariatie.

De bunkerheuvel was vroeger een bloemenheuvel. Na de oorlog werd de bunker aan het oog onttrokken. Wat nu wel door sommigen de bloemenheuvel wordt genoemd, was vroeger “de ruïne”.

Er is een lijst opgenomen van de plantensoorten die in de eerste helft van de 20e eeuw in het park werden gebruikt. Het document bevat ook biografieën van de plantsoenmeesters Jan Jacob Denier van der Gon en Siemon Doorenbos.

 

Cultuurhistorische analyse park beschikbaar

Begin 2012 is de cultuurhistorische geschiedenis beschreven in opdracht van de gemeente Utrecht door Bettina van Santen, adviseur Architectuurhistorie.

Uit de diverse archieven van de gemeente heeft ze achterhaald wat de ontwikkeling van het park is, beginnend in de late middeleeuwen. Het rapport geeft een schitterend beeld van de ontstaansgeschiedenis van het park. En ook een kritische analyse van de huidige toestand, zoals de volgende conclusies aangeven:

  • De relatie tussen park en Leidsche Rijn is nagenoeg verdwenen, evenals die tussen Meysterlaan en park
  • Het hele eiland, inclusief bunker, is zwaar begroeid geraakt en daardoor eigenlijk onherkenbaar.
  • Er is te veel verrommeling en verharding.
  • Er is te weinig eenheid van hekwerk: overal verschillende hekken.

De cultuurhistorica doet dan ook aanbevelingen, zoals:

  • Haal overbodige of te welige begroeiing weg
  • Maak het park weer zichtbaar vanaf Leidsche Rijn en andersom
  • Stel het toekomstig gebruik van het landhuis ten dienste van het park en versterk de relatie tussen landhuis – park – theekoepel én Leidsche Rijn, met name ook in de openbare ruimte
  • Streef naar eenheid in meubilair, hekwerken e.d.
  • Richt het gebiedje rond de toegang van het hertenkamp, milieupunt, aansluitend op de ruimte rond de bibliotheek opnieuw in

ga hier naar de inhoud van het rapport.

de Bunker toen

de Bunker in Park Oog in Al, 1946; E. Miedema (fotograaf), Het Utrechts Archief

Ergens onder die lelijke molshoop, door de struikjes bij het bruggetje, moet je nog bij deze bijzondere bunker kunnen komen. Vermomd als huisje. Een monument. In het bestemmingsplan: “Duitse bunker gelegen aan de oostzijde van Park Oog in Al, nabij de vijver. De gewapend betonnen geschutsbunker is van belang als karakteristieke geschutsbunker uit de Tweede Wereldoorlog, gebouwd volgens een speciaal ontwerp voor de Kriegsmarine. Het geschut bestreek het Merwedekanaal. Oorspronkelijk maakte de bunker deel uit van één van de drie verdedigingslinies rond de stad, voornamelijk als bescherming van de commandocentra van de Duitse Kriegsmarine